Dierenmishandeling geen kans!
Dr. Nienke Endenburg van de faculteit Diergeneeskunde is GZ-psycholoog en tevens coördinator van het Landelijk Expertisecentrum Dierenmishandeling. Zij kan zich nog heel goed het moment herinneren dat zij zich besefte dat het LED er moest komen.
“Een lief klein hondje, laten we haar Lola noemen, kwam bij de kliniek voor gezelschapsdieren van de faculteit Diergeneeskunde met een verdenking op schedeltrauma. De eigenaren beweerden tijdens de opname dat het Terriër teefje heel onhandig was en tijdens de dagelijkse wandeling tegen een betonnen paal was aangelopen. De behandelende dierenarts stuurde Lola meteen door naar de afdeling beeldvorming. Een röntgenfoto van het hoofd moest uitsluitsel geven over de hoeveelheid letsel."
Nienke Endenburg haalt haar schouders op. “Misschien hoorde de laborant niet goed wat er gedaan moest worden, of misschien had hij zelf al een donker vermoeden; wat het ook was, in plaats van een foto van Lola’s hoofd, werden er foto’s van haar hele lijf gemaakt. Lola, zo lieten de röntgenfoto’s feillooszien, had maar liefst 30 acute en geheelde botbreuken. Daar wordt je wel even stil van.”
De dierenartsen van de faculteit Diergeneeskunde deden op basis van deze gegevens natuurlijk meteen aangifte bij 144. De politie voerde het nodige onderzoek uit, en Lola werd uit huis geplaatst. Een aantal weken later volgde de uitspraak van de rechter. Lola’s eigenaren bleken bij 5 dierenartsen geregistreerd te staan, die echter niets van elkaar afwisten. Op deze manier werd Lola keer op keer behandeld voor diverse letstels, zonder dat haar eigenaren ooit werden verdacht. Uiteindelijk werd Lola herplaatst bij een lieve, oudere dame waar ze de liefde kreeg die ze verdiende.
Oprichten LED
Helaas loopt dit soort incidenten omtrent dierenmishandeling heel vaak minder goed af. Nienke legt uit: “Om dit in de toekomst te voorkomen en dierenmishandeling duurzaam tegen te gaan, heb ik, samen met het Nationaal Forensisch Instituut en Bureau Beke, het “Landelijk Expertisecentrum Dierenmishandeling” (LED), opgericht.
Wanneer dierenartsen zich zorgen maken over de toestand van een dier, kunnen zij via de beveiligde site van het LED het dossier voorleggen aan gespecialiseerde dierenartsen en forensische experts van het Nederlands Forensisch Instituut. Binnen 48 uur hebben dierenartsen duidelijkheid - dieren zoals Lola gaan een veilige toekomst tegemoet.”
Grondig aanpak dierenmishandeling
Het LED heeft als doelstelling om dierenmishandeling grondig aan te pakken en zowel op korte als op lange termijn te voorkomen. Indien een dierenarts twijfelt of een dier wel of niet mishandeld is, helpen wij hem of haar met de letselduiding.
Dit is niet alleen belangrijk in het kader van dierenwelzijn, maar ook omdat dierenmishandeling vaak samen gaat met huiselijk geweld en kindermishandeling. Als er melding van dierenmishandeling gemaakt wordt, kan de politie die de zaak onderzoekt, ook achter de voordeur kijken om te zien hoe het met het welzijn van andere gezinsleden gesteld is.
Help je mee?
Wil jij ook helpen om geweld tegen dieren te voorkomen? Maak dan het verschil en steun ons project.
Wie ik ben
Ik ben dr. Nienke Endenburg, GZ psycholoog, en werk als universitair docent in het departement Dier en Wetenschap en Maatschappij op de faculteit Diergeneeskunde UU. Mijn promotie onderzoek was gericht op de interactie tussen mens en dier, met een bijzondere focus op het effect van huisdieren op de ontwikkeling van kinderen. Sinds 2000 heb ik ook een eigen praktijk, waar ik me vooral richt op kinder- en gezondheidspsychologie.
Wat ik doe
Mijn onderzoek richt zich vooral op het effect van dieren op de ontwikkeling van kinderen en jongeren, het gedrag van gezellschapsdieren, dierenwelzijn, dierenmishandeling en huiselijk geweld. Daarnaast verzorg ik veel onderwijs in Nederland en Duitsland, en ben betrokken bij een aantal organisaties rondom dieren, dierenwelzijn en diergeneeskunde.
Wil je meer over mij weten? Klik dan hier.
Het probleem
Interessant genoeg worden mishandelde dieren even vaak naar de dierenarts gebracht dan dieren van gezinnen waar er geen sprake van geweld is. Echter, bij mishandelde dieren is diegene die met het dier naar de dierenarts gaat niet altijd de dader. Eenmaal op de behandeltafel, heeft een dierenarts misschien wel het vermoeden dat het dier mishandeld werd, maar voelt zich bezwaard of onzeker omtrent zijn of haar diagnose om de eigenaar er direct op aan te spreken. Hierdoor worden de vervolgstappen, zoals aangifte bij de dierenpolitie niet gezet. Het dier gaat weer mee naar huis, de mishandeling kan doorgaan en de daders worden niet bestraft. Dit geeft onnodig veel dierenleed, zoals dit ook al jarenlang bij Lola het geval was.
Dus hoe sneller een dierenarts in kan grijpen en een melding kan maken van de mishandeling, hoe sneller dit dier, eveneens andere huisdieren, of zelfs kinderen of andere gezinsleden, geholpen kan worden. Dit omdat onderzoek keer om keer een verband heeft aangetoond tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld.
Wat wij willen doen
Daarom heeft de faculteit Diergeneeskunde, onder leiding van dr. Nienke Endenburg, in 2017 het Landelijke Expertisecentrum Dierenmishandeling (LED_ opgericht. De doelstelling van het LED is als volgt:
- Helpen van dierenartsen bij letselduiding;
- Een groter maatschappelijk bewustzijn van dierenmishandeling creëren door middel van scholing;
- Beter inzicht krijgen in het probleem van dierenmishandeling en de motieven van daders door o.a. het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.
Want dierenmishandeling is een ernstig feit. De schatting van het aantal mishandelde, verwaarloosde dieren ligt jaarlijks rond 200.000 dieren. Daarnaast blijkt keer om keer uit onderzoek dat er dierenmishandeling vaak gepaard gaat met huiselijk geweld, eveneens dat dierenmishandeling gepleegd op jonge leeftijd voorspellend is voor later, ernstig delict gedrag. Het mishandelen van dieren is dus een serieus maatschappelijk probleem, met raakvlakken op gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. Dierenmishandeling is met andere woorden een een “One Welfare” issue. Echter, op dit moment ontbreken er nog (te) vaak de nodige betrouwbare gegevens omtrent dierenmishandeling, eveneens kennis en inzicht omtrent de diagnose en het signaleren van daadwerkelijke mishandelingen, het verzamelen en analyseren van profielen en motieven van de daders, en de structurele uitwisseling van informatie tussen relevante regionale, landelijke en internationale instanties.
In het kort, er is een multidisciplinaire aanpak nodig is, om het probleem van dierenmishandeling, en, in het verlengde hiervan huiselijk geweld, grondig en duurzaam aan te pakken.
Hoe gaat het LED in zijn werk?
- Helpen van dierenartsen bij letselduiding
Wanneer dierenartsen vermoeden dat ze te maken hebben met dierenmishandeling kunnen zij via de website van het LED (www.meldpuntled.nl) hulp in roepen van het expertpanel van het LED bij de diagnose. Dit om meer zekerheid te krijgen of ze al dan niet een melding van dierenmishandeling moeten maken. Bij een vermoeden van dierenmishandeling is dit de eerste stap die genomen kan worden voordat er een melding van wordt gemaakt. In het vervolg zal het expertpanel van het LED de letsels gaan duiden en aan geven of er in deze casus sprake is van dierenmishandeling of niet. Binnen 48 uur (twee werkdagen) ontvangt de dierenarts een email met daarin de bevindingen en de conclusies van het onderzoek. Het expertpanel doet uitspraak over of er (waarschijnlijk) wél of geen sprake is van dierenmishandeling.
Als er sprake is van dierenmishandeling is het de bedoeling dat de dierenarts hier melding van maakt door het meldpunt 144 te bellen. Het hele dossier met vragenlijst, (röntgen)foto’s en de brief van het expertpanel kan daar rechtstreeks ingediend worden.
- Scholing
Het LED organiseert op aanvraag lezingen voor organisaties en instellingen die op allerlei manieren met dierenmishandeling te maken kunnen hebben. Op deze manier voorziet het LED ook in voorlichting en een vergroting van het bewustzijn van dierenmishandeling.
Daarnaast kunnen dierenartsen zich inschrijven voorde keuzeweken Forensische Diergeneeskunde. In deze keuzeweken wordt er een mix van studenten Diergeneeskunde en dierenartsen gemaakt. De ervaring leert dat dit voor beide groepen een zeer leerzame ervaring is.
Ook is er een Engelstalige cursus in de Summer School. Dit is de enige cursus Forensische Diergeneeskunde in Europa.
- Publieksvoorlichting
Niet alleen dierenartsen kunnen een vermoeden hebben van dierenmishandeling. Gevallen van dierenmishandeling worden niet alleen ontdekt door het zien van letsel, maar kunnen worden geconstateerd door (bijna) iedereen die regelmatig in aanraking komt met dieren. Er kunnen andere dingen opvallen, zoals een hond die niet meer zo vaak buiten komt als eerst, schichtige reacties tijdens het aanhalen van dieren die eerst altijd opgewekt en vrolijk waren of dieren die buiten worden gehuisvest onder erbarmelijke omstandigheden.
Bij een vermoeden van dierenmishandeling is het belangrijk om hier een melding van te maken. Dit kan een grote stap zijn, en het is belangrijk dat burgers weten waar ze informatie kunnen inwinnen als ze het vermoeden hebben dat er mogelijk sprake is van dierenmishandeling, ook zonder hard bewijs. Op de site van het LED staat beschreven wat individuele burgers kunnen doen bij een vermoeden van dierenmishandeling en nog veel andere relevante informatie.
Every contribution counts.
We're extremely grateful for any contribution you might be able to give. Together we can make the difference!
